Sosyal Güvenlik Uzmanı Yavuz Kurt, sigortalıların eksik prim günlerini tamamlayarak emekli olabilmeleri ve sigorta başlangıç tarihlerini geri çekebilmeleri için hizmet borçlanmasının kritik öneme sahip olduğunu vurguladı. Kurt, yılbaşından itibaren hem asgari ücret artışı hem de Meclis’te görüşülen yeni düzenleme nedeniyle borçlanma maliyetlerinin ciddi şekilde yükseleceğine dikkat çekti.
Hizmet borçlanması nedir?
Sigortalıların askerlik, doğum, ücretsiz izin, avukatlık stajı, gözaltı, tutukluluk, grev ve lokavt gibi nedenlerle çalışamadıkları dönemleri prim gününe çevirme imkânıdır. SGK’ya yapılacak başvuru ve hesaplanan tutarın ödenmesiyle bu süreler hizmetten sayılır.
Kimler borçlanma yapabilir?
Daha önce SSK, Bağ-Kur veya Emekli Sandığı kapsamında en az bir gün sigorta girişi olan herkes:
-
Askerlik ve yedek subay okulunda geçen süreleri,
-
Üç çocuğa kadar doğum sonrası iki yıla kadar olan dönemleri,
-
Memurun ücretsiz izin sürelerini,
-
Avukatlık stajını, doktorların fahri asistanlık dönemlerini,
-
Grev, lokavt, gözaltı, tutukluluk sürelerini,
-
2011 sonrası kısmi süreli çalışma günlerini
borçlanabiliyor.
Maliyet artışı kapıda
Bugün 4/A (SSK) kapsamında bir günlük borçlanma tutarı 277,40 TL, aylık 8.322 TL, yıllık 99.864 TL seviyesinde. Yılbaşında asgari ücret artışıyla birlikte bu tutarlar yükselecek. Ayrıca torba yasadaki düzenlemeyle borçlanma oranının %32’den %45’e çıkarılması bekleniyor. Uzmanlar bu nedenle “sigortalılar elini çabuk tutmalı” çağrısında bulunuyor.
Başvuru nasıl yapılır?
Hizmet borçlanması başvuruları:
-
SGK il/merkez müdürlüklerine dilekçeyle,
-
Ya da e-Devlet üzerinden kolayca yapılabiliyor.
Kısmi borçlanma mümkün
Sigortalılar borçlanabilecekleri sürelerin tamamını ödemek zorunda değil. Emeklilik için gerekli gün kadar borçlanma yapılabiliyor. Örneğin 540 gün askerlik yapan bir kişi, sadece gerekli olan 320 günü borçlanarak emeklilik şartını tamamlayabiliyor.
Ödeme yapılmazsa ne olur?
SGK’nın tebliğ ettiği borçlanma tutarı, bildirimin ulaştığı tarihten itibaren bir ay içinde ödenmeli. Süresi içinde ödeme yapılmazsa veya eksik ödeme olursa borçlanma geçersiz sayılıyor ve yeniden başvuru gerekiyor.
Geri ödeme alınabilir mi?
Aylık bağlanmamış olması şartıyla borçlanmadan vazgeçmek mümkün. Yazılı başvuruda bulunan sigortalılara, ödedikleri tutar faizsiz olarak iade ediliyor. Ancak kısmi iade yapılmıyor.
Borçlanma hangi statüden sayılır?
Borçlanılan süre, başvuru anındaki son sigortalılık statüsünden değerlendiriliyor.
-
Son olarak SSK’lı çalışanların borçlanmaları 4A,
-
Zorunlu sigortalılıktan sonra isteğe bağlı prim ödeyenlerin borçlanmaları 4B (Bağ-Kur) kapsamında işlem görüyor.
Sigorta başlangıcı öne çekilebilir
Askerlik, doktora, tıpta uzmanlık, avukatlık stajı gibi süreler için yapılan borçlanmalar, sigorta başlangıç tarihini borçlanılan gün kadar geriye çekebiliyor. Ancak her borçlanma bu etkiyi sağlamıyor; uygulama sadece belirli süreler için geçerli.